Καθηγητές Μαθήματος
Αξιολόγηση φοιτητών
Ενδιάμεση εξέταση (30%), προαιρετική, που περιλαμβάνει:
-
- Γραπτό τεστ πολλαπλής επιλογής και σύντομης ανάπτυξης, ή
- Δημόσια παρουσίαση στην τάξη, ή
- Ομαδική εργασία – δημιουργία collage / Poster
Γραπτή τελική εξέταση (100%) που περιλαμβάνει:
-
- Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σωστού/λάθους
- Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
- Θέματα ανάπτυξης
ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:
-
- Κατανοούν τις βασικές θεωρίες και έννοιες της κοινωνιολογίας της υγείας και της ασθένειας και να τις εφαρμόζουν στην ανάλυση της υγείας και της ασθένειας με κοινωνικούς όρους.
- Αναγνωρίζουν τη συμβολή της κοινωνιολογίας στην κριτική του βιοϊατρικού μοντέλου και να συζητούν τη σημασία της κοινωνικής διάστασης της υγείας.
- Αναλύουν τους κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία και την ασθένεια και να αξιολογούν τον ρόλο των επαγγελματιών και φορέων υγείας.
- Συσχετίζουν κοινωνιολογικές θεωρίες με την καθημερινή πρακτική της νοσηλευτικής, κατανοώντας τη δυναμική των επαγγελματικών σχέσεων και της φροντίδας υγείας.
- Αναπτύσσουν τεκμηριωμένα επιχειρήματα για την κοινωνική διάσταση της υγείας, της ασθένειας και του νοσηλευτικού επαγγέλματος, χρησιμοποιώντας βιβλιογραφικές πηγές.
- Εφαρμόζουν κοινωνιολογικές έννοιες στην ανάλυση περιπτώσεων ασθενών και επαγγελματιών υγείας.
- Συνεργάζονται σε ομαδικές εργασίες και παρουσιάσεις, αναπτύσσοντας δεξιότητες επικοινωνίας και ομαδικής εργασίας.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ
Το μάθημα στοχεύει στην ανάπτυξη των ακόλουθων ικανοτήτων:
-
- Κριτική ανάλυση και σύνθεση πληροφοριών – Ανάπτυξη της ικανότητας αναζήτησης, κατανόησης και κριτικής ανάγνωσης κοινωνιολογικών κειμένων και ερευνών.
- Κατανόηση της κοινωνικής διάστασης της υγείας – Εξοικείωση με τις κοινωνικές ανισότητες στην υγεία και τον ρόλο των επαγγελματιών υγείας στη μείωσή τους.
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα – Αναγνώριση του τρόπου με τον οποίο πολιτισμικοί και κοινωνικοί παράγοντες διαμορφώνουν την εμπειρία της υγείας και της ασθένειας.
- Επικοινωνία και συνεργασία σε ομαδικό πλαίσιο – Ανάπτυξη δεξιοτήτων συνεργασίας μέσω εργασιών, παρουσιάσεων και συζητήσεων στην τάξη.
- Ανάπτυξη κοινωνικής και ηθικής υπευθυνότητας – Κατανόηση του ρόλου των κοινωνικών και ηθικών αξιών στη φροντίδα υγείας και στη νοσηλευτική πρακτική.
- Προαγωγή της δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης – Εφαρμογή κοινωνιολογικών θεωριών στην ανάλυση πραγματικών περιστατικών υγείας και ασθένειας.
- Ικανότητα σύνδεσης θεωρίας και πράξης – Ανάπτυξη ικανότητας συσχέτισης θεωρητικών προσεγγίσεων με την καθημερινή κλινική και επαγγελματική πραγματικότητα της νοσηλευτικής.
Γενικός Στόχος:
Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στις βασικές έννοιες, θεωρίες και προσεγγίσεις της κοινωνιολογίας της υγείας, βοηθώντας τους να κατανοήσουν πώς κοινωνικοί, πολιτισμικοί και θεσμικοί παράγοντες διαμορφώνουν την έννοια της υγείας και της ασθένειας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο της εξουσίας και της γνώσης στη διαμόρφωση του «υγιούς» και του «άρρωστου» μέσα στην κοινωνία, καθώς και στη σύνδεση αυτών των ζητημάτων με τη νοσηλευτική και τις επαγγελματικές πρακτικές υγείας.
Το εισαγωγικό αυτό μάθημα έχει τους ακόλουθους επιμέρους σκοπούς:
-
- να εισαγάγει τους φοιτητές σε θεωρίες και έννοιες που θα επιτρέψουν την κατανόηση της υγείας και της ασθένειας με κοινωνικούς και πολιτισμικούς όρους,
- να αναπτύξει στους φοιτητές κριτική σκέψη και προβληματισμό μέσα από τη μελέτη πηγών που θα επιτρέψουν την κατανόηση της επίδρασης του κοινωνικού περιβάλλοντος στην ανάπτυξη της υγείας και της ασθένειας, όπως και του νοσηλευτικού επαγγέλματος,
- να κατανοήσουν οι φοιτητές/ριες τη θέση και την ταυτότητα της νοσηλευτικής στις επιστήμες και υπηρεσίες υγείας, μέσα από την παρουσίαση και ανάλυση κοινωνικών μελετών,
- Να αναδείξει ότι οι έννοιες της υγείας, της ασθένειας, του σώματος και της θεραπείας δεν έχουν την ίδια σημασία σε όλες τις κοινωνίες.
Υπεύθυνος Καθηγητής Μαθήματος
Παρισσόπουλος Στυλιανός, Επίκουρος Καθηγητής, Τακτικό Μέλος ΔΕΠ Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
Διδάσκοντες
Παρισσόπουλος Στυλιανός, Επίκουρος Καθηγητής, Τακτικό Μέλος ΔΕΠ Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
Περίγραμμα
Ενότητες:
- Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Υγείας και της Ασθένειας: Η κοινωνιολογία ως επιστημονικό πεδίο, κυριότεροι θεωρητικοί και προσεγγίσεις, υγεία και κοινωνία, ιστορική εξέλιξη της κοινωνιολογίας και ανθρωπολογίας της υγείας.
- Η Ιστορική Εξέλιξη της Ιατρικής και των Ιδρυμάτων Υγείας: Η ανάπτυξη της επιστημονικής ιατρικής, η έννοια της μολυσματικότητας και η ανθρώπινη επαφή, από τα Άσυλα στο σύγχρονο νοσοκομείο, ο επιστημονικός ιατρικός λόγος και η σχέση επαγγελματία-ασθενούς.
- Κράτος Πρόνοιας, Υγεία και Κοινωνική Πολιτική: Κοινωνική πειθάρχηση και κοινωνική πολιτική στη βιομηχανική νεωτερικότητα, από την αποπομπή στην κοινωνική πολιτική.
- Ιατρική, Εξουσία και Κοινωνικός Έλεγχος: Νόσος και ασθένεια, το βιοϊατρικό μοντέλο, ιατρικοποίηση του σώματος και της υγείας, καθεστώτα γνώσης και μορφές εξουσίας στην ιατρική.
- Κοινωνική Κατασκευή της Ασθένειας και του Άλλου: Η κοινωνική κατασκευή του «παρία», όταν η αρρώστια απειλεί την κοινωνία, η νόσος ως μεταφορά.
- Κοινωνική Αιτιότητα της Ασθένειας και Επιδημιολογικές Θεωρίες: Κοινωνικοί παράγοντες και υγεία, θεωρίες επιδημιολογικής μετάβασης και θεμελιώδους αιτίας.
- Τρόποι Ζωής, Συμπεριφορές Υγείας και Πρόληψη: Υγεία ως επίτευγμα, τρόποι ζωής και επιλογές, πεποιθήσεις για την υγεία και πρόληψη των νοσημάτων, προδιαθέσεις για δράση.
- Κοινωνικές Ανισότητες και Υγεία: Κοινωνική τάξη, φύλο, εθνοτική καταγωγή και υγεία, η διαβάθμιση της θνησιμότητας και η φροντίδα ως μεταβλητή.
- Κοινωνιολογία του Σώματος και Τεχνικές Σώματος: Κοινωνική κατασκευή του σώματος, συμβολισμοί και αντιλήψεις για το σώμα, τεχνικές σώματος και επιτήρηση του σώματος σύμφωνα με τον Foucault.
- Επαγγέλματα και Ρόλοι Υγείας: Επαγγέλματα και επαγγελματίες υγείας, η σχέση επαγγελματία και ασθενούς στο σύστημα υγείας, η νοσηλευτική φροντίδα του πάσχοντος σώματος.
- Η Εμπειρία της Ασθένειας και η Υποκειμενικότητα του Ασθενούς: Η ασθένεια ως κοινωνική απόκλιση και στίγμα, ο «ρόλος» του αρρώστου, αντιλήψεις της ασθένειας σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια.
- Χρόνια Ασθένεια, Αναπηρία και Βιογραφική Αποδιοργάνωση: Νόημα και αφηγήσεις της ασθένειας, εαυτός και ταυτότητα στην ασθένεια, έμφυλες διαστάσεις της ασθένειας και της θεραπείας.
- Συμπεράσματα και Σύγχρονες Προκλήσεις στην Κοινωνιολογία της Υγείας: Αναστοχασμός και σύνθεση των θεωρητικών προσεγγίσεων, σύγχρονες τάσεις στη μελέτη της κοινωνιολογίας της υγείας.