Καθηγητές Μαθήματος
Αξιολόγηση φοιτητών
Γραπτή τελική εξέταση (100%) που περιλαμβάνει:
Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
Ερωτήσεις κρίσεως
Θέματα ανάπτυξης
ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Μετά το τέλος του μαθήματος ο φοιτητής/ρια θα είναι σε θέση να:
- Έχει κατανόηση των θεωριών και εννοιών που θα επιτρέψουν την ανάλυση της υγείας και της ασθένειας με κοινωνικούς και πολιτισμικούς όρους, και της συμβολής της κοινωνιολογίας της υγείας/ασθένειας στην προβληματοποίηση του βιοϊατρικού μοντέλου,
- Έχει γνώση των κύριων κοινωνιολογικών θεωριών και προσεγγίσεων, και τη σχέση τους με το επάγγελμα της Νοσηλευτικής,
- Διακρίνει τους κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη στάθμη υγείας και ασθένειας, και να εκτιμήσει τον ρόλο των εμπλεκομένων φορέων υγείας,
- Χρησιμοποιεί βέλτιστα τις ενδεικνυόμενες βιβλιογραφικές πηγές προκειμένου να αναπτύσσει επιχειρήματα ως προς την κοινωνική διάσταση της υγείας / ασθένειας / νοσοκομείου / νοσηλευτικού επαγγέλματος,
- Να αναλύει και αξιολογεί συμπεριφορές ασθενών και άλλων επαγγελματιών υγείας σε μελέτη περίπτωσης,
- Να συνεργαστεί με τους συμφοιτητές/ριες για την παρουσίαση υλικού/μελέτης στην τάξη
ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Λήψη αποφάσεων
Στόχος τους μαθήματος είναι η απόκτηση γνώσεων και η εξοικείωση των συμμετεχόντων με τις βασικές έννοιες και αρχές της κοινωνιολογικής προσέγγισης για τη βαθύτερη κατανόηση ζητημάτων που αφορούν στην υγεία και την ασθένεια. Το εισαγωγικό αυτό μάθημα έχει τρεις επιμέρους σκοπούς:
- να εισαγάγει τους φοιτητές σε θεωρίες και έννοιες που θα επιτρέψουν την κατανόηση της υγείας και της ασθένειας με κοινωνικούς και πολιτισμικούς όρους,
- να αναπτύξει στους φοιτητές κριτική σκέψη και προβληματισμό μέσα από τη μελέτη πηγών που θα επιτρέψουν την κατανόηση της επίδρασης του κοινωνικού περιβάλλοντος στην ανάπτυξη της υγείας και της ασθένειας, όπως και του νοσηλευτικού επαγγέλματος,
- να κατανοήσουν οι φοιτητές/ριες τη θέση και την ταυτότητα της νοσηλευτικής στις υπηρεσίες υγείας, μέσα από την παρουσίαση και ανάλυση κοινωνικών μελετών,
- να αναδείξει ότι οι έννοιες της υγείας, της ασθένειας, του σώματος και της θεραπείας δεν έχουν την ίδια σημασία σε όλες τις κοινωνίες
Υπεύθυνος Καθηγητής Μαθήματος
Παρισσόπουλος Στυλιανός, Επίκουρος Καθηγητής, Τακτικό Μέλος ΔΕΠ Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
Διδάσκοντες
Παρισσόπουλος Στυλιανός, Επίκουρος Καθηγητής, Τακτικό Μέλος ΔΕΠ Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
Περίγραμμα
Η θεματολογία του μαθήματος αναπτύσσεται γύρω από τους παρακάτω άξονες:
- Εισαγωγή στη θεωρία της κοινωνιολογίας της υγείας και της ασθένειας – Ενότητες 1-3,
- Κοινωνιολογική προσέγγιση της υγείας και της ασθένειας – Ενότητες 4-6,
- Σχέση νοσηλευτικής και της κοινωνικής θεώρησης της υγείας και της ασθένειας – Ενότητες 7-9,
- Η εμπειρία της ασθένειας, κοινωνική και πολιτισμική ερμηνεία – Ενότητες 10-12
ΕΝΟΤΗΤΕΣ (ενδεικτικές)
- Εισαγωγή στη θεωρία της κοινωνιολογίας της υγείας και της ασθένειας: ορισμός κοινωνιολογίας, κοινωνία – κοινωνικό σύστημα, χαρακτηριστικά κοινωνιών, αναφορά στις κυριότερες προσεγγίσεις και θεωρητικούς (μέρος Α)
- αναφορά στις κυριότερες προσεγγίσεις και θεωρητικούς (μέρος Β), κοινωνιολογία/ανθρωπολογογία του σώματος, το ανθρώπινο σώμα και οι σημασίες του (π.χ. η θεωρία της κοινωνικής μορφοποίησης)
- πολιτική υγείας, συστήματα παροχής υπηρεσιών υγείας, κοινωνικά συστήματα και δημόσια υγεία (οικογένεια, εκπαίδευση, πολιτισμικό σύστημα)
- Κοινωνιολογική προσέγγιση της υγείας και της ασθένειας: επιδράσεις κοινωνικού περιβάλλοντος στην υγεία και ασθένεια, κοινωνικές ανισότητες και στάθμη υγείας, οι πεποιθήσεις του πληθυσμού για την υγεία και τη συμπεριφορά, πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας
- η ιατρική και το βιοϊατρικό μοντέλο, η ιατρικοποίηση του σώματος και της υγείας (π.χ. τεχνολογία της πειθαρχίας, πανοπτισμός, φυσιολογικό – παθολογικό), η νόσος ως ιατρική κατηγορία
- κοινωνική τάξη / φτώχεια / φύλο / εθνικότητα / μετανάστευση / πολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο / συμβολισμοί, αντιλήψεις για το σώμα και εντόπιες θεωρίες για την υγεία/ασθένεια, εναλλακτική και παραδοσιακή θεραπεία (π.χ. τα αναστενάρια, σαμανισμός)
- Σχέση νοσηλευτικής και της κοινωνικής και πολιτισμικής θεώρησης της υγείας και της ασθένειας: ο «μικρόκοσμος» του νοσοκομείου (τυπικές και άτυπες σχέσεις), η σχέση επαγγελματία – ασθενή και οι σχέση νοσηλευτή/ριας-γιατρού
- η νοσηλευτική φροντίδα του πάσχοντος σώματος, το ιατρικό βλέμμα (medical gaze), στις υπηρεσίες υγείας (monitoring, ιστορικό ασθενή)
- η εξέλιξη του νοσηλευτικού επαγγέλματος και ο επιμερισμός της θεραπευτικής εργασίας, η λήψη κλινικών αποφάσεων (φύλο, ιατρική επίσκεψη, διεπιστημονική προσέγγιση), ταυτότητα νοσηλευτή/ριας
- Η εμπειρία της ασθένειας, κοινωνική και πολιτισμική ερμηνεία: ο ρόλος του ασθενή, η διερεύνηση των νοημάτων της ασθένειας (π.χ. ψυχική νόσος, AIDS, χρόνια ασθένεια, αναπηρία, καρκίνος, διατροφικές διαταραχές), ομάδες αυτοβοήθειας, το σύμπτωμα ως οδύνη και μορφή αντίστασης, έμφυλες διαστάσεις της ασθένειας και της θεραπείας, συμβολικές διαστάσεις του φαρμάκου.
- κοινωνιολογική-ανθρωπολογική έρευνα: το σύμπτωμα ως οδύνη και μορφή αντίστασης, έμφυλες διαστάσεις της ασθένειας και της θεραπείας, συμβολικές διαστάσεις του φαρμάκου (παρουσίαση ερευνών), προκλήσεις της σύγχρονης βιοτεχνολογίας (αναπαραγωγή, μεταμόσχευση οργάνων)
- Παρουσίαση κοινωνιολογικών – ανθρωπολογικών μελετών
- Συμπεράσματα και ανακεφαλαίωση των βασικών εννοιών του μαθήματος